Afgewezen Ethiopisch-Eritrese asielzoekers kunnen nergens heen

Asielgat

Tot nog toe is er geen enkele partij of regering met voorstellen gekomen om het asielgat sluitend te krijgen en tot een oplossing te komen voor hen die niet mogen blijven maar ook niet terug kunnen: zonder documenten krijg je geen status maar is ook terugkeer vaak onmogelijk. Een groeiende groep afgewezen asielzoekers bevolkt de straten van de steden, burgemeesters worden met de problemen van dakloze asielzoekers geconfronteerd, maar ontvangen geen staatshulp voor een oplossing. De BBB's die zij nu op eigen kosten organiseren zijn een noodoplossing en niet bedoeld om de onvolkomenheden van het asielbeleid permanent op te lossen. Circa 250 afgewezen asielzoekers manifesteren zich in Amsterdam onder de naam Wij Zijn Hier, en trachten via een herhaald asielverzoek alsnog een verblijfsvergunning te verkrijgen. Het grote aantal toekenningen (van 74 van hen is dit verzoek alsnog ingewilligd) laat zien dat er structureel fouten worden gemaakt bij de afwijzing van eerste asielaanvragen.

Tweede Kamer
Bij deze vragen wij uw aandacht voor de impasse waar een groep afgewezen Eritrese-Ethiopisch asielzoekers in verkeert. Het gaat hier om mensen van gemengd Eritrese-Ethiopische afkomst, de ‘Amiches’, in Ethiopië opgegroeid, maar tijdens de oorlog tussen Eritrea en Ethiopië van 1998-2000 naar Eritrea gedeporteerd. Daar waren zij echter niet welkom, en werden zij ernstig gediscrimineerd; zij zijn daar ook niet geregistreerd. Velen van hen zijn gevlucht, en een aantal van hen is in Nederland terechtgekomen. Zij vormen een relatief beperkte groep: in Amsterdam gaat het om zo’n 40 personen, landelijk schatten wij hun aantal op 150 à 200 personen.

Hun situatie is uitzichtloos om de volgende redenen:

Zij bezaten bij hun asielaanvraag geen bewijsstukken van hun Eritrese nationaliteit. Daarom werd hun het asiel onthouden dat dat aan wèl gedocumenteerde asielzoekers uit Eritrea onmiddellijk wordt verleend vanwege de grootschalige mensenrechtenschendingen in dat land.
De Eritrese ambassade is niet bereid hun een Eritrees nationaliteitsbewijs te verschaffen, ze worden vaak niet eens ontvangen – de ambassade is niet geneigd illegaal uitgereisde ingezetenen van dienst te zijn.
Nederland kan deze asielzoekers niet uitzetten naar Eritrea, aangezien Nederland niet samenwerkt met de Eritrese overheid – weer met het oog op de mensenrechtensituatie in dat land.
Familieleden of andere getuigen in Eritrea kunnen niet opgespoord worden, omdat het Rode Kruis geen onderzoek doet in dat land vanwege de risico’s die zo’n onderzoek zou betekenen voor mogelijke getuigen.
De Ethiopische ambassade erkent deze asielzoekers niet als onderdanen, en weigert hen op te nemen, ondanks herhaalde pogingen van de DT&V.
Het Buitenschuldcriterium is niet van toepassing, aangezien dit criterium in principe alleen van toepassing is op vreemdelingen van wie nationaliteit en identiteit boven elke twijfel verheven is, terwijl verder de eisen zodanig geformuleerd zijn dat zo goed als niemand onder dit criterium valt.
Nederland erkent deze asielzoekers niet als vluchteling, en eist dat zij uit Nederland vertrekken – maar zij kunnen nergens heen.

Een voorbeeld: Marcia’s verhaal (naam gefingeerd):

Geboren in Ethiopië, Eritrese vader en Ethiopische moeder. Moeder overlijdt in Marcia’s jeugd. Op haar negentiende met haar vader uitgewezen naar Eritrea, aldaar bij aankomst direct gearresteerd, en na twee weken op straat gezet; haar vader heeft ze nooit meer teruggezien;
In Eritrea uitgebuit, mishandeld en verkracht, gevlucht naar Soedan, daar gedurende zes jaar illegaal als schoonmaakster gewerkt, veelvuldig seksueel misbruikt; besluit te vluchten, betaalt een smokkelaar van het intussen verdiende geld.
Zonder papieren in Nederland achtergelaten in een supermarkt, door de politie aldaar naar Ter Apel gestuurd, asiel aangevraagd. Zij spreekt Amhaars, de taal van Ethiopië waar ze gewoond heeft voor ze naar Eritrea werd gedeporteerd. Haar verhaal en identiteit en nationaliteit worden niet geloofd en het asielverzoek wordt afgewezen.
Naar de Eritrese ambassade geweest waar zij zonder pardon werd weggestuurd. Door de Dienst Terugkeer en Vertrek DT&V aan Ethiopische en Soedanese ambassades gepresenteerd kreeg zij ook daar nul op het rekest, zonder dat de DT&V daaruit concludeert dat ze niet kan worden teruggestuurd.
Met het Rode Kruis geprobeerd haar vader of andere familieleden op te sporen, zonder resultaat.

Sinds 2012 leeft Marcia op straat. Zij heeft alles geprobeerd om haar nationaliteit en haar identiteit te bewijzen, zij is onder behandeling bij Equator vanwege ernstige psychische klachten.

Er moet dringend iets gedaan worden aan de uitzichtloze situatie van deze relatief beperkte groep. Een heroverweging van hun asielaanvraag, afgewezen in een periode waarin het ontbreken van identiteitspapieren zwaarder woog dan in de sinds 2015 herziene procedure, waarin de integrale geloofwaardigheid van het asielrelaas gewogen wordt, is op zijn plaats.